Ο μήνας Μάϊος έχει καθιερωθεί ως μήνας ευαισθητοποίησης για το Μελάνωμα, και γενικότερα για όλους τους καρκίνους του δέρματος, με στόχο την ενημέρωση του κοινού για τη νόσο, τα μέτρα πρόληψης και τον προσυμπτωματικό έλεγχο για αυτήν.
Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι καρκίνου του δέρματος:
- ο καρκίνος βασικών κυττάρων (BCC),
- ο καρκίνος πλακωδών κυττάρων (SCC)
- το μελάνωμα.
Οι δύο πρώτοι τύποι είναι γνωστοί ως καρκίνος του δέρματος χωρίς μελάνωμα (NMSC).
Ο καρκίνος βασικών κυττάρων (BCC) αναπτύσσεται αργά και σε εκτεθειμένες στον ήλιο περιοχές του δέρματος, ειδικά στο πρόσωπο. Σπάνια κάνει μετάσταση και σπάνια προκαλεί τον θάνατο. Είναι εύκολο να αντιμετωπιστεί με χειρουργική επέμβαση ή ακτινοβολία.
Ο καρκίνος των πλακωδών κυττάρων (SCC) είναι πιο πιθανό να δημιουργήσει μεταστάσεις. Ακόμη και τότε, ο ρυθμός της μετάστασης είναι αρκετά χαμηλός. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν μια ελιά που έχει αλλάξει στο μέγεθος, στο σχήμα, στο χρώμα, έχει ακανόνιστα άκρα, έχει περισσότερα από ένα χρώματα, είναι ερεθισμένη ή αιμορραγεί.
Το μελάνωμα είναι ο πιο επιθετικός καρκίνος του δέρματος. Δημιουργείται από άτυπα μελανοκύτταρα, τα οποία είναι τα κύτταρα που παράγουν τη χρωστική στο δέρμα, στα μαλλιά και στα μάτια μας. Αυτά τα κύτταρα ευθύνονται, επίσης, για το σχηματισμό των σπίλων.
Το μελάνωμα μπορεί να σχηματιστεί στο δέρμα, από το τριχωτό της κεφαλής έως τις παλάμες και τις πατούσες, καθώς και σε μη εκτεθειμένες στον ήλιο περιοχές όπως η στοματική κοιλότητα.
Συνήθως, εμφανίζεται ως μία μικρή μαύρη κηλίδα στο δέρμα ή μπορεί να αναπτυχθεί επί προϋπάρχοντος σπίλου (ελιάς). Η πρώιμη διάγνωση του μελανώματος και οι νέες θεραπείες έχουν οδηγήσει σε πάρα πολύ καλά θεραπευτικά αποτελέσματα με πενταετή επιβίωση πάνω του 90%.
Μελάνωμα: Η 14η συχνότερη κακοήθης νεοπλασία στον ελληνικό πληθυσμό
Μόνο το 2020, στην Ελλάδα, καταγράφηκαν 1.313 νέα περιστατικά μελανώματος, ενώ την ίδια χρονιά, διαγνώστηκαν παγκοσμίως περίπου 325.000 νέες περιπτώσεις μελανώματος και περίπου 57.000 άνθρωποι πέθαναν από τη νόσο.
Η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία παρουσιάζουν την υψηλότερη συχνότητα μελανώματος και ακολουθούν η Δυτική Ευρώπη, η Βόρεια Αμερική και η Βόρεια Ευρώπη, ενώ το μελάνωμα εξακολουθεί να είναι σπάνιο στις περισσότερες χώρες της Αφρικής και της Ασίας.
Ο κίνδυνος μελανώματος αυξάνεται όσο αυξάνεται η ηλικία
Ωστόσο, το μελάνωμα δεν είναι ασυνήθιστο ακόμη και σε άτομα κάτω των 30 ετών εφόσον αποτελεί τον δεύτερο πιο συχνό καρκίνο σε άτομα 15-34 ετών. Οι άντρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν μελάνωμα σε σχέση με τις γυναίκες.
Παράγοντες κινδύνου
Οι ακόλουθοι παράγοντες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος:
- Υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV). Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία, η οποία προέρχεται από τον ήλιο και από λαμπτήρες για τεχνητό μαύρισμα (solarium), μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος, συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος. Έξι στις δέκα περιπτώσεις μελανώματος οφείλονται σε υπερβολική έκθεση στον ήλιο.
- Ανοιχτό δέρμα. Η ύπαρξη λιγότερης χρωστικής ουσίας (μελανίνης) στο δέρμα σας σημαίνει λιγότερη προστασία από την καταστροφική υπεριώδη ακτινοβολία. Ωστόσο, το μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί και σε άτομα με πιο σκούρα χροιά.
- Ιστορικό ηλιακού εγκαύματος
- Διαμονή κοντά στον ισημερινό ή σε υψηλότερο υψόμετρο. Οι άνθρωποι που ζουν πιο κοντά στον ισημερινό της γης, όπου οι ακτίνες του ήλιου είναι πιο άμεσες, βιώνουν υψηλότερες ποσότητες υπεριώδους ακτινοβολίας από εκείνους που ζουν πιο βόρεια ή νότια. Επιπλέον, εάν ζείτε σε υψηλό υψόμετρο, εκτίθεστε σε περισσότερη υπεριώδη ακτινοβολία
- Παρουσία πολλών σπίλων ή ασυνήθιστων σπίλων
- Οικογενειακό ιστορικό μελανώματος
- Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
Πρώιμη διάγνωση
Η ενημέρωση του κοινού για τη νόσο και η αύξηση της επαγρύπνησης συμβάλλουν σημαντικά στην πρώιμη διάγνωση. Ιδιαίτερη προσοχή και εγρήγορση συνιστάται στα άτομα με παράγοντες κινδύνου. Η διάγνωση για τη νόσο τίθεται από εξειδικευμένο ιατρό (δερματολόγο, χειρουργό ή ογκολόγο).
ABCDΕ: Ένας χρήσιμος οδηγός ελέγχου των σπίλων
Ακολουθούν τα χαρακτηριστικά των σπίλων που πρέπει να προσέχετε:
Α. Asymmetry – η ασυμμετρία: Η ασυμμετρία του σχήματος της βλάβης. Εάν χωρίσουμε τη βλάβη με μια γραμμή στη μέση, τα δύο μισά τμήματα δεν είναι ίδια.
Β. Border – η περιφέρεια της βλάβης: Τα όρια της βλάβης είναι ανώμαλα.
- Color – το χρώμα: Ανομοιομορφία του χρώματος.
- Diameter – η διάμετρος: Αλλαγή στο μέγεθος της βλάβης. Τα μελανώματα συνήθως -αν και όχι πάντα- είναι μεγαλύτερα από τη γόμα ενός μολυβιού (6 χιλιοστά).
Ε. Evolving – η ανάπτυξη: Αφορά στη μεταβολή και την εξέλιξη του σπίλου.
Πώς θα προστατευτούμε;
Προστατευόμαστε από τις ακτίνες UV όλο το χρόνο και όχι μόνο το καλοκαίρι καθώς αυτές μπορούν να φτάσουν σε μας (μέσω αντανάκλασης από επιφάνειες όπως το νερό, το τσιμέντο, η άμμος ή το χιόνι) και τις συννεφιασμένες μέρες.
Χρησιμοποιούμε καθημερινά αντηλιακό με κατάλληλο δείκτη προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία (μεγαλύτερο από SPF 15 και ιδανικά άνω του SPF 30) ανάλογα με την ώρα της ημέρας ή τη διάρκεια της έκθεσής μας στον ήλιο.
Σε εξωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια της ημέρας δεν ξεχνάμε να φοράμε γυαλιά ηλίου με κατάλληλους φακούς που μπλοκάρουν τις ακτίνες UVA και UVB.
Παραμένουμε κατά το δυνατόν περισσότερο στη σκιά.
Επιλέγουμε ρούχα που καλύπτουν τα χέρια και τα πόδια μας.
Φοράμε καπέλο με φαρδύ γείσο για να σκιάζουμε το κεφάλι, το πρόσωπο, τα αυτιά το λαιμό και τον αυχένα.
Αποφεύγουμε το τεχνητό μαύρισμα/έκθεση σε πηγές υπεριώδους ακτινοβολίας.
Οποιαδήποτε αλλαγή στο χρώμα του δέρματος μετά από έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (είτε πρόκειται για μαύρισμα είτε για έγκαυμα) είναι σημάδι τραυματισμού και όχι υγείας.
Απευθυνόμαστε στο δερματολόγο μας τακτικά για χαρτογράφηση των σπίλων του σώματος, αλλά και σε περίπτωση που παρατηρήσουμε αλλαγές στο δέρμα μας όπως τον εντοπισμό μιας πληγής που δεν επουλώνεται, την εμφάνιση ενός νέου σπίλου ή την αλλαγή στα όρια, το μέγεθος/διάμετρο, το χρώμα και γενικά στην ανάπτυξη του.
Η έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος αυξάνει πολύ τις πιθανότητες ίασης!
Μιλήστε με τους επιστημονικούς συνεργάτες του Kosmesis στα: 2106810490 και 2106810616 για κάθε απορία που έχετε και κλείστε σήμερα το ραντεβού σας.